JUNO:
Goede middag Nic, iedereen kent je als de succesvolle regisseur van o.a. Ben X en Tot Altijd. De reden dat ik je vandaag wil verheven tot het heldendom van Juno is je inspanningen omtrent de milieuproblematiek.
Daarom steek ik dadelijk van wal met de vraag die mij de voorbije maanden het meeste bezighield. Met de vergrote aandacht op de milieuproblemen door o.a. jonge activisten Anuna en Greta spreekt men steeds vaker van groene arrogantie, en dan vooral op sociale media. Hoe nuanceer je deze uitvergrote karikaturen om weer tot een evenwichtig debat te komen?
NIC:
Ik vind het intriest dat de generatie die de wereld op de rand op de afgrond heeft gebracht nu de kinderen die alarm slaan arrogant durft te noemen. Het lijkt wel een gemeenschap die al honderden jaren langs een rivier leeft en er heel die tijd achteloos van alles in geloosd heeft waardoor deze vervuild is geraakt. Als hun eigen kinderen dan zeggen ‘hey, wij hebben deze rivier nodig om uit te drinken in de toekomst’ zouden ze eerder als helden moeten worden onthaald, zeker als ze dit zo constructief en tof proberen aan te pakken zoals ze de voorbije maanden deden.
Het is feit dat we allemaal jarenlang deze rivier vervuild hebben, vaak uit onwetendheid of omdat dit ons vakkundig werd verzwegen door diegenen die er baat bij hadden. Nu is het voor iedereen echt moeilijk om daar onmiddellijk mee te stoppen, zelfs voor deze jongeren. Daardoor ontstaat er een rare kronkel en valt men terug op kromme, vaak lachwekkende redeneringen opdat we ons schuldgevoel tevergeefs willen sussen. Het is natuurlijk veel makkelijker om de boodschapper onderuit te halen want dan hoef je niet naar de boodschap te luisteren. Daarnaast proberen we ook onze eigen rol in de dit verhaal te marginaliseren door de schuld bij ‘de multinationals’ of ‘de Chinezen’ te steken waardoor wij weer argeloos onze kop in het zand kunnen steken. Eerst was er ontkenning uit simpele onwetendheid en nu dat het besef er is ontstaat er een paniek, we slaan dicht en doen niets meer uit angst.
Ik vergelijk het met een verslaving: we zijn een beetje boos op onze dealer maar nog veel kwader op de politie die je op het matje roept.
Feit is dat wat op sociaal media weerklinkt niet de juiste reflectie is van wat de mensen er echt over denken. En vaak worden interessante studies die het bewustzijn kunnen helpen ontwaken onderdrukt door grote bedrijven en lobbyisten die er baat bij hebben om alles te houden zoals het is, puur uit winstbejag.
JUNO:
Als we het dan over geld hebben, is een beter milieu in ons eigen land, onze eigen omgeving, per definitie een aanslag op onze portefeuille volgens jou?
Stel dat dokters je op een dag komen zeggen dat je kind kanker heeft. Ze kunnen je kind wel nog redden als ze NU actie ondernemen, ze hebben echt heel weinig tijd en nadien zal de kanker zich onherroepelijk uitzaaien. Welke ouder zou in deze situatie aan de dokters vragen ‘ja maar dokter, wat gaat ons dat kosten?
NIC:
Ik wil hiervoor graag de volgende vergelijking maken: Stel dat dokters je op een komen zeggen dat je kind kanker heeft. Ze kunnen je kind wel nog redden als ze NU actie ondernemen, ze hebben echt heel weinig tijd en nadien zal de kanker zich onherroepelijk uitzaaien. Welke ouder zou in deze situatie aan de dokters vragen ‘ja maar dokter, wat gaat ons dat kosten?’ Kunnen wij ondertussen wel op vakantie gaan en gewoon verder doen zoals we bezig waren? Natuurlijk zullen we ons moeten aanpassen, dat staat als een paal boven water.
Erger nog, als men die kanker gewoon laat verder woekeren zal dat ons nog veel meer kosten. Zo ook met het klimaat, het is al decennia lang duidelijk hoeveel niets doen ons gaat kosten. Kijk maar naar de stormen en orkanen, naar de veranderende weersomstandigheden in ons land als de gevolgen daarvan. Of nog de enorme migratiestromen die gaan ontstaan in landen waar het nu al veel te warm is, hoe gaan we deze zaken onder controle krijgen? Even vlug voor 28€ naar Barcelona op citytrip gaan, is misschien best plezierig. Maar denken we nu echt dat we dit soort dingen met binnenkort 8 miljard mensen zouden kunnen blijven doen?.
JUNO:
We nemen dit interview af in het mooie historische centrum van Gent en omdat ik wat fotostudiomateriaal te dragen had koos ik voor de wagen. Gewoonlijk kom ik liever met de trein. Gelukkig heb ik een hybride wagen en kan ik mijn impact op de Gentse lucht beperken. Ik kan me wel inbeelden dat het voor anderen soms onbegonnen werk is. Hoe combineer je volgens jou nodige milieu doelstellingen met de haalbaarheid ervan?
Eén Belg werkt 1 dag 5 voor zijn auto, wat waanzin is want die blijft voor 95% van de tijd stilstaan.
NIC:
Als we hier naar buiten kijken zien we enkel nog wat trams en – binnenkort hopelijk elektrische – taxi’s wat de stad veel leuker maakt om in te leven. Men kan nu rustig een terrasje doen en zorgeloos fietsen en kuieren. Ik heb al 5 jaar geen auto meer, bijna alles kan ik met het openbare vervoer doen en als ik al een wagen nodig heb kan je altijd nog een deelauto nemen, makkelijk en veel goedkoper. Een Belg werkt 1 dag op 5 voor zijn auto, wat waanzin is want die blijft voor 95% van de tijd stilstaan.
Als we naar Gent kijken valt het niet te ontkennen welke winst deze beslissing hier opgeleverd heeft, met propere lucht, minder ongevallen en minder gewonden. Ook het toerisme en de handel ervaart een positief effect, wat de negativisten ons ook probeerden wijs te maken. Het is perfect mogelijk om een stad zonder overal auto’s te hebben mits voldoende moed en doorzetting. Gent heeft bewezen dat het kan, en deze piste is de enige mogelijke oplossing voor de toekomst. Een toekomst met meer groen, meer rust, meer sociale interacties. De mensen zullen elkaar weer ontmoeten in plaats van opgesloten te zitten in hun eigen ijzeren bak van 1 ton staal om apathisch naar elkaar te staan toeteren. Bovendien kunnen mensen die echt een auto nodig hebben dan weer makkelijk doorrijden.
JUNO:
Gisteren kwam het nieuws dat Infrabel grote werken zal uitvoeren op de Noord-Zuidas in Brussel en dat dit een onherroepelijk effect zal hebben op het openbaar vervoer. In welke mate is een falend mobiliteitsbeleid mee verantwoordelijk voor de klimaatproblemen?
NIC:
Ik ben een zoon van een historicus en ik heb van hem geleerd dat we maar één stap moeten terug gaan om de waarheid te ontdekken. We waren destijds het land met de eerste spoorlijnen, met een ongelofelijk netwerk. Nadien zijn al die assemblagefabrieken gekomen van alle mogelijke automerken die werk en welvaart brachten, maar tegelijk ook lobbyden voor autostrades en wegen waar al deze auto’s zouden kunnen rijden.
Het klinkt vast wat samenzwerend maar dat is wat er is gebeurd, hier bij ons en in vele andere landen. Vaak bestond er al een goed functionerend openbaar netwerk dat werd verwaarloosd en afgeremd omdat iedereen plots een auto wou of moest hebben.
Deze dwingende voorwaarden van de auto-industrie is gedocumenteerd als een wezenlijk gegeven, en zoveel jaren later zitten we nu met een enorm klimaatprobleem en is het openbaar vervoer het debiele, zieke broertje geworden.
In ons land is de mobiliteit er zelfs nog op achteruit gegaan: de files worden nog langer en er komen nog steeds meer nutteloze auto’s bij.
JUNO:
Even over het beleid omtrent zonnepanelen , het lijkt alsof de regering er alles aan doet om het plaatsen van nieuwe zonnepanelen af te raden terwijl dit duidelijk de enige goede piste is. Hoe doorbreken we deze patstelling, hoe moet je de burger overtuigen als de overheid het zelf niet wil begrijpen?
Ik zie in het verhaal van de zonnepanelen enkel hoopvolle verhalen. De kosten voor deze installaties dalen gigantisch en het rendement stijgt fenomenaal, een evolutie die we sinds lang alleen maar gezien hebben met de opkomst van het internet.
NIC:
Daar moet ik je corrigeren. Als iets positief is mag dat ook gezegd worden. We zitten uiteraard nog met een zotte kostenerfenis van de eerste niet zo doordachte subsidiëringen, maar op weinig plekken in de wereld is ondertussen de integratiegraad van zonnepanelen op daken zo groot als in Vlaanderen. Als we de investeringen bekijken die men deed in bijvoorbeeld de steenkoolmijnen kunnen wel enkel vaststellen dat deze voor zonnepanelen zeker nog extra aandacht verdienen. Zeker omdat het over één van de weinige echt efficiënte alternatieve energiebronnen gaat in ons kleine land.
Ik zie hier enkel hoopvolle verhalen. De kosten voor deze installaties dalen gigantisch en het rendement stijgt fenomenaal, een evolutie die we sinds lang alleen maar gezien hebben met de opkomst van het internet.
Iedereen kan nu winst halen uit zijn zonnepanelen, zelfs zonder subsidie, en dit in tegendeel met bv. kernenergie. Ik begrijp nog steeds niet waarom iemand met een mooie productie van zonne-energie zijn overschot niet mag verkopen zoals het op een echte vrije markteconomie betaamt. Er zijn duidelijk nog grote spelers die dat niet willen en hun invloed uitoefenen om dit te verhinderen. Het is wachten op een evolutie met een echte digitale tweewegsmeter waar we, net als met ons internet, kunnen weten wat onze download en upload is, en dus ook onze buren kunnen helpen met duurzame energie. Als de mensen concreet zien wat die zonnepanelen of windmolens in hun buurt als onmiddellijk resultaat opleveren zijn we op de goede weg. Jaren geleden protesteerde men tegen windmolenparken aan de kust en nu organiseert men er toeristische uitstappen naar. Een complete windmolenring in de Noordzee met de grootste windmolens zou Europa dubbel zoveel energie opleveren dan ze nodig heeft. Deze nieuwe expertise kunnen we dan weer verkopen in het buitenland, wat weer werk en welvaart met zich meebrengt. Alleen maar positieve verhalen die de mensen vaak niet willen zien omdat we te traag reageren en blijven hangen bij wat vroeger was.
JUNO:
We leven ook in een wereld van polarisering. Toen de Notre Dame in Parijs weer moest worden heropgebouwd werden er de nodige fondsen zeer snel gevonden. “Beter uitgeven aan het milieu” riep men op sociale media. Hoe ga je om me zo’ n zwart-wit retoriek?
NIC:
Er is uiteraard geen enkele milieuactivist die heeft gezegd dat we de Notre Dame niet moeten beschermen, maar het is een mooi symbool. Als we de de Notre Dame, of in dit geval onze aarde, voorheen beter hadden beschermd zou het ons nu veel minder geld kosten. Men lokt inderdaad wel polarisatie uit om duidelijk te maken dat er wel geld is voor dringende oplossingen. Intussen slaapt 250 miljard euro op onze spaarboekjes waar niets mee wordt gedaan en gaan er dagelijks hele fortuinen van de ene naar de andere bank onder de vorm van blinde speculatie. Vaak gaat het daarbij om energievervuilende sectoren.
Een beter voorbeeld vind ik de bankencrisis van een paar jaar geleden. Er was een dreigende catastrofe en onmiddellijk, in één nacht tijd, werden fondsen gevonden om dit op te lossen. Hetzelfde geldt nu voor de milieuproblematiek en toch zegt men nu… ‘Ja moet dat eigenlijk, is dat nu wel nodig? ‘ Met de bankencrisis werd niemand om toelating gevraagd om risico’s te nemen met ons geld en nu moet men per sé eerst een breed draagvlak hebben, terwijl men er alles aan doet om het draagvlak dat er is te kapittelen.
JUNO:
Graag wil ik je danken voor dit gesprek en uitnodigen voor een portret. Voor we dat doen wou ik je om de ultieme tip vragen.
Wat is volgens jou de makkelijkste manier om voor jezelf het verschil te maken ?
Durf gewoon even in de afgrond te kijken om te zien hoe diep hij is en je zal begrijpen hoe dringend het is en hoe je dat voor jezelf kan oplossen.
NIC:
Ik stelde de vraag ooit aan de voorzitter van het IPPC (The Intergovernmental Panel on Climate Change) en die zei me het volgende: ‘Als de helft van de mensen zich maar de helft van het probleem zouden realiseren, zou het probleem opgelost zijn’ M.a.w. durf gewoon even in de afgrond te kijken om te zien hoe diep hij is en je zal begrijpen hoe dringend het is en hoe je dat voor jezelf kan oplossen.
Onze rol is vooral dat we betrokken mensen als verantwoordelijk moeten achten voor hun taken en verantwoordelijkheden. Zo is de financiële sector een belangrijke speler en wij kunnen daarin helpen: via de website moveyourmoney.be kan je ontdekken of je bank zich inmengt met vervuilende industrie of juist met technologie die iets aan een beter leefmilieu doet. Deze website stuurt in jouw naam naar jouw bank een mail om te vragen “toon me aan dat je mijn geld gebruikt voor duurzame oplossing of ik verplaats mijn rekening naar een bank die dat wel doet.” Het lijkt maar een kleine druppel op die hele grote hete plaat, maar hoe meer mensen die gaan doen hoe meer de banken gaan rekening houden met onze mening.
En stilaan is die overslag begonnen, deze week nog besliste de Europese Investeringsbank om niet meer te investeren in fossiele brandstoffen, mede dankzij dit soort initiatieven. Eens dat dat besef er is kan het heel snel gaan, dan kunnen alle beschikbare fondsen bundelen in één groot Marshall plan voor een betere leefwereld en toekomst.
Met dank aan: Bert Be Bock
En mocht je zin hebben, kijk eens naar zijn KLIMAATBETOOG.
Ontdek de volledige fotoreeks op mijn website